بسم الله الرحمن الرحیم

داستان حضرت خضر علیه السلام را بسیار شنیده ایم و بار ها این سوال در ذهنمان نقش بسته که چرا حضرت خضر در کشتن آن نوجوان، قصاص قبل از جنایت کرد در آیات قرآن کریم می خوانیم که حضرت خضر نوجوانی را می کشد و دلیلش را به موسی(علیه‌السلام) این گونه بیان می دارد: «و اما آن نوجوان، پدر و مادرش با ایمان بودند و بیم داشتیم که آنان را به طغیان و کفر وادارد! از این رو، خواستیم که پروردگارشان به جاى او، فرزندى پاکتر و بامحبت‏تر به آن دو بدهد(کهف/80-81)

آیا حکمت حضرت خضر(علیه‌السلام) بالاتره یا حکمت خدا العیاذبالله؟
َ
در پاسخ به این پرسش نکاتی عرض می شود
حضرت خضر (علیه‌السلام) مأموریت تشریعی از جانب خداوند نداشتند، به عبارت دیگر رسول نبوده‌اند، بلکه مأمور تکوینى بوده و از طرف خداوند بر اساس مصالح و حکمت الهى مأمور به انجام این کارشده است؛ یعنى همان‌طور که خداوند از ملائکه و بقیه موجودات؛ همانند: سیل، زلزله و ... براى ایجاد یک امر خاص استفاده مى‌کند و تمام علت‌ها و موجودات در جهان، مأمور الهى هستند، خضر (علیه‌السلام)‌ نیز در این جا مأمور انجام این امور خاص است.
چه بسیار مواردى که کودکى به دلیل همان شرایطى که براى پدر و مادر آن کودک در جریان خضر و موسی(علیهما‌السلام) بود، به واسطه‌ی بیمارى، تصادف، قتل و ... از دنیا مى‏رود؛ و خداوند او را از سر راه پدر و مادرش برمى‏دارد؛ امّا ما افراد عادی خیال می‌کنیم که همه‌ی این امور اتّفاقی بودند، غافل از این که هیچ برگی از درختی نمی‌افتد مگر به اذن و اراده‌ی تکوینی خدا.
حضرت خضر (علیه‌السلام) مانند یک فرشته که مأمور به قبض روح است، مأمور به قبض روح شده است و این که مى‌بینیم حضرت موسى (علیه‌السلام) تاب تحمل کارهاى خضر(علیه‌السلام) را نداشته به همین خاطر بوده که مأموریت آن دو، با یکدیگر فرق داشته است. موسى (علیه‌السلام) مأمور به «ظاهر» و خضر مأمور به «‌باطن‌» بوده است. (1) چنانکه حضرت امیر المومنین علی (علیه‌السلام) و سایر معصومین (علیهم‌السلام) هم مأمور به ظاهر و مأموریت تشریعی داشتند، فلذا با وجود اینکه امیر‌المومنین قاتل خود را می‌شناخت قصاص قبل از جنایت انجام نداد چون هنوز کاری صورت نگرفته بود و دستوری هم از طرف خداوند برای کشتن ابن ملجم نیامده بود، برخلاف حضرت خضر(علیه‌السلام) که برای کشتن آن کودک از جانب خدا دستور ابلاغ شده بود.
در حقیقت می‌توان حضرت خضر(علیه‌السلام) را جزء جنود خداوند شمرد که خداوند فرموده است: «وَلِلَّـهِ جُنُودُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَکَانَ اللَّـهُ عَزِیزًا حَکِیمًا»(فتح:4 ) جنود خدا مثل باد، مثل سیل، مثل زلزله، مثل طوفان شنی که در طبس توطئه‌ی آمریکایی‌ها را به هم ریخت و مرحوم امام خمینی فرمودند که آن باد به دستور خداوند وزید و از جنود خدا بود ... آن کودک هم توسط جنود خدا کشته شد.
مطلب دیگر این که کشته شدن آن جوان، صد در صد مشروط به دستور و حکم الهى بوده و خضر(علیه‌السلام) بدون فرمان الهى مرتکب این عمل نشده است که با حکمت خداوند منافات داشته باشد، حضرت خضر مأمور تکوینی برای کشتن آن جوان و مُجرىِ امر خداوند بود، چنانکه حضرت عزرائیل(علیه‌السلام) نیز مأمور تکوینی قبض ارواح هست و هر دوی این‌ها با اذن و اراده خداوند صورت می‌گیرد. (2) خود خضر(علیه السلام) نیز فرمودند: « وَ مَا فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِی»(کهف: 82) و من این را خودسرانه انجام ندادم»

حاصل سخن:
کار خضر(علیه السلام) نمایشى از پشت پرده ی اموری است که دائماً در این جهان اتفاق مى‏افتند، کشتن آن جوان به دست مأمور تکوینی خدا و به عبارتی دیگر به دست یکی از جنود خداوند صورت گرفت و حضرت خضر طبق دستور و حکمت مطلقه‌ی خداوند جوان کافر را به قتل رسانید. بنابراین قتل آن نوجوان، با حکمت خداوند و به دست حضرت خضر(علیه‌السلام) صورت گرفت.


ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. رک : مکارم شیرازی ، تفسیر نمونه ، ج 12، ص 507 و 508، تهران ، دارالکتب الاسلامیه، چاپ 6، 1368
2. ر. ک: نور الثقلین، ج 3، ص 283 - 284